[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=mpaQe4ctHbU[/youtube]

In 1973 werd Hoog Catharijne geopend. De meeste protesten voor en tijdens de bouw van het winkelcentrum betrof de sloop van het gebouw van levensverzekeraar ‘De Utrecht’.

Het gebouw werd aan het eind van de 19de eeuw gebouwd in opdracht van de Levensverzekeringsmaatschappij “Utrecht”. De architect was Jan Verheul en het beeldhouwwerk was van Henri Scholtz en Jan Diekman. Het huidige Smakkelaarsveld heette toen nog de Leidseweg, die destijds tot aan de Oostkant van het Centraal Station doorliep. ‘De Utrecht’ was aan nummer 2-5 gevestigd: op de plek waar nu de afhaalbalie van Mediamarkt zit.

Het gebouw was onderdeel van de stationswijk: semi-hoogbouw, met pakhuizen die hun economische functie verloren hadden, liggend tussen het centrum van de stad en het station. Naast dit gebouw stond nog een gebouw van Levensverzekeringsmaatschappij “Utrecht”, het archiefgebouw uit 1909. Dit gebouw was ontworpen door architecten Staal en Kropholler. Een vrouwenbeeld (kariatide) van Joseph mendes da Costa van dit gebouw is verwerkt in de gevel van Muziekcentrum Vredenburg.

In de tweede helft van de 20^ste eeuw groeide de stad Utrecht snel. Het autoverkeer nam toe (van 10 000 in 1960 tot 45 000 in 1970). Rond 1960 vond de gemeente het hoog tijd de binnenstad te moderniseren. De wijk rond het station was verpauperd.

Utrecht moest een moderne stad worden waar goed te winkelen viel. Anders zouden de plaatsen in de omgeving de klanten naar zich toe trekken. Men wilde hierbij auto- en voetgangersverkeer van elkaar scheiden. Daarom is het water uit de Catharijnesingel gehaald om daar auto’s te kunnen laten rijden.

De Stationswijk te Utrecht, anno 1950, richting het noordwesten. Links het Centraal Station, rechts de Catharijnesingel, toen nog water. De brug over het water is de verbinding tussen het Vredenburg (rechts), en het Smakkelaarsveld (destijds een rotonde).

Weinig bewoners realiseerden zich dat er voor de bouw van Hoog Catharijne op grote schaal gesloopt moest worden. De buurt zou onherkenbaar veranderen.. De Westerstraat, de Stationsstraat en de Spoorstraat verdwenen van de kaart. ‘Het hart van de stad is dood. Puinhopen maskeren nog een beetje het gapende gat tussen Station en Vredenburg. Waar het gezelligheidsleven zich van oudsher heeft afgespeeld’, schreef een journalist in het Utrechts Nieuwsblad in mei 1972. Bij de ontruiming van de laatste panden verzetten de tijdelijke bewoners zich, geholpen door studenten uit de stad.

Rond de sloop van ‘De Utrecht’ verzetten de bewoners zich fel om het voortbestaan van het pand. Het werd zelfs een tijdje – met behulp van studenten – gekraakt. De actiegroep had geen succes: in 1974 werd het gebouw toch gesloopt. Door deze acties zijn de Utrechters zich bewuster geworden van de waarde van dit soort panden. Mensen spannen zich – vaak met goede resultaten – in voor het behoud van dit soort gebouwen.

Hoog Catharijne was toen al een feit. Prinses Beatrix had het winkelcentrum op 23 september 1973 officieel geopend. Het was het grootste overdekte winkelcentrum van Europa en is nog steeds een van de belangrijkste economische drijfveren van Utrecht.. Daarvoor moest niet alleen een hele wijk eraan geloven, ook het water in de Catharijnesingel is er voor weggehaald. Iets wat zestig jaar later terug zal keren. De Catharijnebak – het ‘diepe’ gedeelte van de Catharijnesingel – heeft nooit echt gefunctioneerd: iedereen rijdt langs de bovenkant.